Sáng kiến kinh nghiệm Phương pháp huấn luyện học sinh giỏi môn chạy nhanh

	- Huấn luyện chiến thuật và tâm lý thi đấu (2 tuần) 
- Kiểm tra đánh giá, thi đấu và nâng cao (6 tuần)
	3.1. Những tuần đầu của thời kỳ huấn luyện.
Huấn luyện kỹ thuật cơ bản thông qua các nhiệm vụ sau:
 Nhiệm vụ 1: Xây dựng khái niệm môn học thông qua các biện pháp chủ yếu sau :
- Giáo viên phân tích làm mẫu kỹ thuật chạy.
- Cho xem phim, ảnh kỹ thuật.
- Cho người học chạy trên các đoạn từ 50 – 100m.
Trong quá trình chạy của học sinh, giáo viên sẽ nêu bật những đặc điểm cá nhân của các em, đồng thời hướng dẫn và sửa những sai lầm chủ yếu nhất.
Nhiệm vụ 2: Dạy kỹ thuật chạy trên đường thẳng với tốc độ đều và thay đổi, thông qua các biện pháp sau :
- Phân tích làm mẫu kĩ thuật chạy trên đường thẳng.
 - Tập đánh tay tại chỗ(đứng tại chỗ tăng dần tần số và biên độ động tác).
- Tập chạy bước nhỏ, chạy nâng cao đùi, chạy đạp sau.
- Chạy lặp lại các đoạn 30-40m với tốc độ tăng đều.
- Chạy tăng tốc độ sau đó duy trì tốc độ đạt được khoảng 20-30m.
- Chạy và thực hiện tăng tốc theo hiệu lệnh của giáo viên.
 Trong quá trình giảng dạy cần yêu cầu học sinh chạy theo đường thẳng, đạp sau hết, đánh tay tích cực, tư thế thân trên và đầu thẳng, bàn chân tiếp xúc đất từ phân trước và đặt trên đất nhẹ nhàng.
Nhiệm vụ 3: Dạy kỹ thuật chạy đường vòng thông qua các biện pháp sau:
- Giáo viên phân tích và làm mẫu kỹ thuật chạy đường vòng .
- Tập chạy trên đường vòng có bán kính lớn nhỏ.
- Chạy tăng tốc độ từ đường thẳng vào đường vòng và từ đường vòng ra đường thẳng.
- Chạy 200m, 400m với tốc độ trung bình.
Trong quá trình tập luyện giáo viên hướng dẫn học sinh khi chạy trên đường vòng phải nghiêng thân về phía đường vòng. Khi chạy từ đường vòng ra đường thẳng cần lưu ý học sinh chayj thoải mái với biên độ rộng đồng thời vẫn duy trì được tốc độ đã có.
Sau khi học sinh đã biết cách chạy đúng và thoải mái cả trên đường thẳng lẫn đường vòng thì cần chuyển sang dạy kỹ thuật xuất phát.
 Nhiệm vụ 4: Dạy xuất phát cao và tăng tốc độ thông qua các biện pháp sau:
- Phân tích, làm mẫu kỹ thuật xuất phát cao.
- Tập xuất phát cao và chạy sau xuất phát 50m.
- Tập xuất phát cao ở đầu đường vòng và chạy sau xuất phát 50m.
Khi dạy xuất phát cao cần tiến hành theo nhóm và cần chú ý đến tư thế “vào chỗ” của vận động viên. Ở những lần xuất phát đầu tiên không nên yêu cầu học sinh thực hiện với tốc độ nhanh nhất để giúp các em xây dựng được định hình đúng. Sau khi học sinh nắm vững kỹ thuật xuất phát cần áp dụng hình thức chạy tiếp sức có xuất phát cao vào cuối buổi tập để nâng cao tính hưng phấn trong tập luyện.
Nhiệm vụ 5: Hoàn thiện kỹ thuật chạy nhanh thông qua các biện pháp sau:
- Chạy biến tốc, chạy lặp lại ở các cự ly từ 200m đến 2000m với yêu cầu thời gian và tốc độ.
- Chạy 200m, 400m xuất phát cao có yêu cầu tốc độ. 
- Chạy trên cư ly chính với yêu cầu tốc độ.
- Tập như thi đấu và đánh giá kết quả.
 Trong quá trình tập luyện giáo viên quan sát để sớm phát hiện ra những sai lầm thường mắc về kỹ thuật như: Chân đạp sau không hết, chống trước bằng cả bàn chân, không phối hợp được đánh tay, thân trên ngửa ra sau nhiều, trọng tâm cơ thể thấp, chạy chuyển từ đường thẳng vào đường vòng và từ đường vòng ra đường thẳng đột ngột, giật cục để sớm đưa ra nhưng biện pháp và cách thức sửa sai phù hợp.
 Việc tiếp thu kỹ thuật chạy ở một mức độ nào đó còn phụ thuộc vào trình độ thể lực chuyên môn. Vì vậy tập luyện để phát triển các tố chất thể lực sẽ góp phần hoàn thiện kỹ thuật và nâng cao năng lực phối hợp giữa dùng sức và thả lỏng các cơ tham gia trong quá trình chạy.
	3.2. Huấn luyện phát triển tố chất sức bền bằng một số bài tập
 	Trong huấn luyện học sinh chạy nhanh, sức nhanh chung và sức nhanh chuyên môn đóng vai trò quan trọng. Trình độ phát triển sức nhanh chung ở mức cao là cơ sở để hoàn thiện sức nhanh chuyên môn và cho phép người chạy thi đấu có kết quả trên những cự ly dài hơn.
 Sức nhanh chuyên môn không chỉ giúp vận động viên duy trì được tốc độ trung bình cao trong cả cự ly mà còn giúp họ thực hiện được việc tăng tốc độ phù hợp với kế hoạch chiến thuật.
 Mục đích cơ bản của quá trình huấn luyện này là nhằm phát triển toàn diện các tố chất, tăng cường khả năng vận động của các hệ cơ quan để nâng cao khả năng chịu đựng và đảm bảo quá trình biến đổi thích nghi diễn ra liên tục nhằm duy trì và kéo dài trạng thái sung sức thể thao để giúp các em không ngừng nâng cao thành tích.
 	Vì vậy huấn luyện phát triển sức nhanh ngày càng trở nên đặc biệt quan trọng và là một khâu thiết yếu không thể thiếu trong quy trình đào tạo vận động viên.
	Trong môn chạy nhanh có những đặc trưng riêng. Hoạt động tập luyện và thi đấu chạy bền đòi hỏi người tập phải thường xuyên thực hiện các bài tập với thời gian dài. Vì vậy, sức nhanh trong chạy nhanh được thể hiện ở sức nhanh chung và sức nhanh chuyên môn. Để phát triển 2 loại sức nhanh này chúng ta cần tập cho học sinh tập những bài tập sau:
 Bài tập 1: Tập sức bền bằng trò chơi vận động hoặc một số bài tập như: 
	 - Nhảy dây bền
 - Tâng cầu tối đa
 - Chạy dích dắc tiếp sức
 - Chạy vượt chướng ngại vật tiếp sức
 - Chạy lên dốc
 - Chạy xuống dốc 
	 	Bài tập 2: Tập chạy trên địa hình tự nhiên với các cự ly nâng dần từ 300m đến 500m, 600m, 800m, 1000m, 1500m, 2000m, 3000m. Thời kỳ đầu thì tập với cường độ nhỏ và trung bình, tốc độ đều sau đó nâng dần lên. Gần thi đấu thì nâng cường độ chạy và duy trì khối lượng.
	 Bài tập 3: Các bài tập phát triển tốc độ chạy: chạy tăng tốc độ, chạy xuất phát và chạy tốc độ cao, chạy lặp lại ở cự ly 50-200m với tốc độ cao.
 Bài tập 4: Phát triển sức bền chuyên môn bằng các bài tập: chạy lặp lại, biến tốc ở cự ly: 500m, 600m, 800m, 1000m, 1500m, 2000m với tốc độ thấp hơn thi đấu. Gần thi đấu thì chạy lặp lại với cự ly thi, tốc độ cao hơn.
 Bài tập 5: các bài tập với bóng đá, bóng rổ, bóng chuyền, cầu lông để tăng tính linh hoạt và điều chỉnh khối lượng vận động.
 Để nâng cao sức nhanh cần áp dụng các phương pháp huấn luyện khác nhau như: phương pháp đồng đều, phương pháp thay đổi, phương pháp lặp lại và phương pháp tổng hợp. ngoài ra phương pháp kiểm tra và thi đấu cũng rất quan trọng. Và sử dụng bài tập gì với phương pháp nào cần chú ý không nâng lượng vận động lên đột ngột với thời gian ngắn từ buổi tập này đến buổi tập sau, từ tuần này đến tuần sau, mà cần luân phiên các lượng vận động lớn nhỏ theo chu kỳ tuần.
	3.3. Huấn luyện chiến thuật và tâm lí thi đấu 
	Huấn luyện là trang bị kiến thức cho các em về tâm lí, kĩ thuật, chiến thuật trong tập luyện cũng như thi đấu. Trong đó việc huấn luyện chiến thuật cho vận động viên cũng có ý nghĩa quan trọng. Về lý thuyết, chạy vượt qua cự ly với tốc độ đều là phương án hợp lý nhất song trong thi đấu lại hiếm khi gặp. Hai phương án phổ biến nhất thường thấy là:
 - Chạy nhằm mục đích đạt thành tích cao nhất của bản thân. Trong trường hợp này vận động viên chạy với tốc độ tương đối đều bất kể đối thủ di chuyển nhanh hay chậm.
 - Chạy với mục đích giành vị trí cao nhất trong đợt chạy. Trong trường hợp này cần đặc biệt chú ý đến việc rút đích.
 	 Để huấn luyện hoàn thiện kỹ xảo chiến thuật cần áp dụng những biện pháp sau: 
 - Tham gia thi đấu để giải quyết các nhiệm vụ được đặt ra trong huấn luyện hoặc tự lựa chọn các tình huống khác nhau.
 - Tập luyện cùng với những vận động viên chạy có kinh nghiệm hơn.
 - Chạy các đoạn cự ly có tăng tốc độ rút về đích.
 - Chạy nhanh sau xuất phát, lựa chọn vị trí trong nhóm và xác định tốc độ chạy giữa quãng cần thiết.
 - Chạy dẫn đầu
 - Vượt lên đối thủ trong các tình huống khác nhau.
Ngoài ra, để thắng cuộc thi cần phải biết rõ khả năng, chiến thuật và thể lực của đối phương.
	Giáo dục ý trí và tâm lí thi đấu ổn định, gây hứng thú tạo niềm tin, giáo dục các trạng thái tâm lý trước, trong và sau khi thi đấu.
 	 Nội dung giáo dục chủ yếu ở mặt này bao gồm rèn luyện để nâng cao tính kỉ luật trong sinh hoạt, tập luyện và thi đấu, nâng cao phẩm chất ý chí, sự ham mê tập luyện, phát huy tinh thần khắc phục khó khăn, tận tuỵ trong công việc, từng bước củng cố tính tự tin, sự kiên trì và không ngừng nâng cao ý thức phấn đấu.
 	Đây là một trong những nội dung chủ yếu và đặc biệt quan trọng của thời kì chuẩn bị nhằm giúp các em phát triển toàn diện về mọi mặt để đạt thành tích thi đấu tốt nhất.
 	Tôi tự nhận thấy bản thân tôi có sự kiên trì và tỉ mỉ để nghiên cứu các đối tượng học sinh. Bên cạnh đó, tôi luôn có biện pháp cụ thể kịp thời tạo cho các em có trạng thái tâm lí thi đấu vững vàng, tự tin, đoàn kết để đạt thành tích cao nhất.
	3.4. Những tuần cuối của chu kì huấn luyện
 	(Tổ chức kiểm tra đánh giá, thi đấu và nâng cao)
 	Là hình thức kiểm tra thường xuyên và đặc biệt quan trọng đối với công tác đào tạo và huấn luyện chạy nhanh. Mục đích của hình thức thi đấu này là nhằm kiểm tra, đánh giá trình độ tập luyện về các mặt như kĩ thuật, chiến thuật, thể lực, và cả tâm lí của các em sau một giai đoạn tập luyện nhất định. Phương pháp kiểm tra và thi đấu cũng có tầm quan trọng đáng kể khi trình độ kỹ xảo của vận động viên được nâng cao
 II. Kết quả thực hiện có so sánh đối chứng
 	 Với những kinh nghiệm và phương pháp huấn luyện học sinh giỏi môn chạy nhanh tôi đã tiến hành trong thời gian thực hiện đề tài, đặc biệt là năm học 2020 – 2021 đội tuyển học sinh giỏi môn điền kinh của trường mà tôi đã huấn luyện đã đạt được những kết quả đáng mừng, cụ thể như sau: 
1. Bảng kết quả trước khi huấn luyện
STT
Họ và tên
Lớp
Nam
(Nữ)
Cự ly
Kỹ thuật
Thành tích(s)
1
Nguyễn Trọng Tùng Anh
8A1
Nam
100m
Tốt
12”9
2
Dương Văn Tuấn
8A1
Nam
100m
Tốt
13”00
3
Nguyễn Tuấn Hùng 
8A1
Nam
100m
Tốt
12”9
4
Trần Minh Đức
8A1
Nam
100m
Tốt
13”5
5
Nguyễn Minh Nghĩa
7A4
Nam
100m
Khá
13”9
6
Nguyễn Văn Toàn
7A4
Nam
100m
Tốt
13”8
7
Nguyễn Phương Nguyên
8A1
Nữ
100m
Khá
15”5
8
Nguyễn Thị Hồng Hạnh
8A3
Nữ
100m
Khá
15”6
9
Thiều Hà Uyên
8A1
Nữ
100m
Khá
15”7
10
Hoàng Anh Thư
8A1
Nữ
100m
Khá
15”9
11
Triệu Hà Linh
7A1
Nữ
100m
Khá
15”9
12
Triệu Đan Lê
7A2
Nữ
100m
Khá
15”8

2. Bảng kết quả sau khi huấn luyện
STT
Họ và tên
Lớp
Nam
(Nữ)
Cự ly
Kỹ thuật
Thành tích(s)
1
Nguyễn Trọng Tùng Anh
8A1
Nam
100m
Tốt
12”7
2
Dương Văn Tuấn
8A1
Nam
100m
Tốt
12”9
3
Nguyễn Tuấn Hùng 
8A1
Nam
100m
Tốt
12”8
4
Trần Minh Đức
8A1
Nam
100m
Tốt
13”3
5
Nguyễn Minh Nghĩa
7A4
Nam
100m
Khá
13”5
6
Nguyễn Văn Toàn
7A4
Nam
100m
Tốt
13”6
7
Nguyễn Phương Nguyên
8A1
Nữ
100m
Khá
15”1
8
Nguyễn Thị Hồng Hạnh
8A3
Nữ
100m
Khá
15”2
9
Thiều Hà Uyên
8A1
Nữ
100m
Khá
15”3
10
Hoàng Anh Thư
8A1
Nữ
100m
Khá
15”5
11
Triệu Hà Linh
7A1
Nữ
100m
Khá
15”6
12
Triệu Đan Lê
7A2
Nữ
100m
Khá
15”5

Kết luận: Qua một năm huấn luyện học sinh giỏi môn chạy nhanh nhìn chung các em học sinh có ý thức tập luyện tốt, các tố chất sưc bền phát triển rõ rệt, tâm lí thi đấu ổn định đạt được nhiều thành tích cao.
 	 So sánh bảng 2 và bảng 3, kết quả tập luyện kĩ thuật và thành tích thi đấu của các em được nâng lên rõ rệt. Các em được áp dụng các bài tập bổ trợ kỹ thuật đúng phương pháp, phong phú nên kích thích được sự ham mê, ý chí vươn lên, không sợ gian khổ, kiên trì khắc phục khó khăn. Kết quả kiểm tra đánh giá về kỹ thuật cũng như thành tích của nhóm được thực nghiệm tăng lên rõ rệt. 
	 Từ cơ sở các bài tập đó ở trường, ở lớp, các em đã tích cực hơn trong việc luyện tập ở nhà và ở địa phương. Từ đó các em phát triển tốt hơn về mặt thể chất cũng như trình độ, thể lực và kỹ thuật của môn chạy nhanh. Sức khỏe các em phát triển cũng là một điều kiện thuận lợi cho việc tiếp thu nhanh các môn học khác.
C. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
	I. Kết luận 
	Áp dụng sáng kiến này tôi thấy mang lại hiệu quả rõ rệt trong việc phát triển sức bền cho học sinh, giáo dục cho các em tinh thần đoàn kết gắn bó, giúp đỡ lẫn nhau cùng học tập – tập luyện . Giúp cho học sinh nâng cao ý thức tập luyện, lòng ham mê, khả năng chịu đựng được lượng vận động lớn, khắc phục khó khăn, chống lại mệt mỏi hồi phục nhanh chóng sau một giờ tập , buổi tập. Làm cho các em luôn tích cực hăng say và hiểu rõ được kỹ năng vận động, phương pháp tập luyện của một giờ học, một buổi học chạy bền. Nâng cao hiệu quả phát triển toàn diện về đức , trí , thể , mĩ trong nhà trường. Theo đúng chủ trương đường lối của Đảng và Nhà nước trong việc giáo dục và đào tạo thế hệ trẻ hôm nay.
	II. Khuyến nghị 
 	Điền kinh nói chung và chạy cự ly ngắn nói riêng đã và đang là môn thể thao trọng điểm trong chiến lược phát triển của nghành thể dục thể thao Việt Nam. Là môn thi đấu tại hội khoẻ phù đổng các cấp huyện, tỉnh, quốc gia, quốc tế, và điều này đã được khẳng định bằng các tấm huy chương mà các em đã mang về cho nhà trường và cho huyện nhà.
 Vì vậy, tôi đề nghị Phòng giáo dục Quận Thanh Xuân, Ban giám hiệu nhà trường tạo điều kiện về cơ sở vật chất, dụng cụ tập luyện để thầy và trò chúng tôi tập luyện đạt kết quả cao hơn nữa.
	Giáo dục thể chất trong trường học là một mặt giáo dục toàn diện cần được quan tâm. Đề nghị sở giáo dục Hà Nội có kế hoạch đầu tư về cơ sở vật chất.
 Sở giáo dục Hà Nội hàng năm hay trong mỗi năm học tổ chức thi đấu cho các môn thể thao đặc biệt là môn điền kinh để chuyên môn của tôi ngày một nâng cao hơn nữa và phương pháp huấn luyện học sinh giỏi đạt nhiều kết quả tốt hơn.
 Thông qua đề tài này tôi càng được củng cố những kiến thức chuyên môn, nắm vững tâm lí học sinh với những kinh nghiệm và sự cố gắng nỗ lực của bản thân tôi đã hoàn thành đề tài “ Phương pháp huấn luyện học sinh giỏi chạy nhanh” của mình.
	3. Bài học kinh nghiệm
 	Với lòng nhiệt tình và niềm say mê nghề nghiệp, từng năm bồi dưỡng, rèn luyện nâng cao chuyên môn nghiệp vụ tôi đã xây dựng được niềm tin đối với học sinh, với tập thể Hội đồng giáo dục và đã dược Ban giám hiệu nhà trường, cha mẹ học sinh ủng hộ, tạo điều kiện thuận lợi cho bản thân tôi thực hiện tốt kế hoạch huấn luyện đề ra.
 	Coi trọng và nghiêm túc thực hiện chính xác quá trình tuyển chọn ban đầu đã hình thành đội tuyển chạy bền gồm các em học sinh có phẩm chất tốt và có khả năng tốt về năng khiếu chạy nhanh đã dành được thành tích cao trong tập luyện cũng như trong thi đấu thể dục thể thao cấp huyện và cấp tỉnh.
 Kế hoạch đề ra sát với đối tượng học sinh và theo dõi chặt chẽ quá trình thực hiện để điều chỉnh cường độ lượng vận động phù hợp với khả năng học sinh.
Đây mới chỉ là quan điểm của cá nhân tôi qua quá trình giảng dạy và huấn luyện, vì vậy chắc chắn không tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Rất mong được sự đóng góp ý kiến chân thành từ các đồng nghiệp, các cấp lãnh đạo và các bộ môn khác về sáng kiến kinh nghiệm của tôi.
 	Tôi xin chân thành cảm ơn./.
Thanh Xuân, ngày  tháng  năm 2022
 Tác giả
 Lê Hồng Sơn
Tài liệu tham khảo
TT
Tên sách
Tác giả
Nhà xuất bản
1
Sách giáo viên thể dục 6

Trần Đồng Lâm
Giáo Dục
2
Sách giáo viên thể dục 7

Trần Đồng Lâm
Giáo Dục
3
Sách giáo viên thể dục 8

Trần Đồng Lâm
Giáo Dục
4
Sách giáo viên thể dục 9

Trần Đồng Lâm
Giáo Dục
5
Một số vấn đề đổi mới phương pháp dạy học môn thể dục THCS
Phạm Vĩnh Thông
Giáo Dục
6
Giáo trình điền kinh
Phạm Khắc Học
Thể dục thể thao
7
Giáo trình thể dục
Trương Anh Tuấn
Đại học sư phạm
8
Lí luận và phương pháp thể dục thể thao
Nhiều tác giả
Thể dục thể thao